مشکلات تحریم در اپل استور در ایران

اپل تحریم شد. خبر کوتاه بود و جان سوز! 

این تحریم اپل چه بلایی بود که بر سر کاربران ایرانیان نازل شد؟! 

اگر شما هم از گوشی آیفون دارید، توسعه دهنده و برنامه نویس  هستید و یا به هر طریقی از سیستم عامل iOS استفاده میکنید از شنیدن این خبر متاثر شدهاید. روز ۹ اسفند ۱۳۹۷ ایرنا خبر غیر فعال شدن برنامه های فارسی برای کاربران ایرانی اپل استور را منتشر کرد. این پروسه با از دسترس خارج شدن اپلیکیشن های پرداخت مانند آپ شروع و به تدریج اپلیکیشن های خدماتی مانند اسنپ، تپسی، ریحون، الوپیک و اپلیکیشن های فروشگاهی مانند دیجی کالا هم کشیده شد .اما دلیل این تحریم برنامه های فارسی از روی اپ استور چه بود؟ و چه پیامدهایی را برای کاربران ایرانی iOS به دنبال داشت؟ در این مقاله به این موضوعات میپردازیم.

 

این داستان ید طولایی دارد!

پیش از این از سال ۹۶، در پی تحریم های آمریکا علیه ایران، شرکت اپل تصمیم به محدود کردن خدمات خود برای کاربران ایرانی داشت؛ به این صورت که اپل در ایران نمایندگی رسمی برای فروش محصولات خود ندارد و

اپلیکیشنهای ایرانی مجوز ارائه بر روی اپل استور که فروشگاه رسمی اپلیکیشن های iOS هست را نداشتند. با وجود اینم صائب و سختی ها برنامه های ایرانی میتوانستند با استفاده از اکانت توسعه دهنده سازمانی (اینترپرایز) اپل استور برنامه های خود را برای دانلود کاربرانشان برروی اپ استور قرار دهند و در واقع تحریم ها را تاحدی دوربزنند .این روش تا مدتی کارآمد بود و کاربر و توسعه دهنده ی ایرانی می توانست از خدمات اپ استور استفاده کند اما با محدود سازی گواهی توسعه دهنده سازمانی در جهت ارتقای امنیت اپلیکیشن های اپل این امکان نیز از بین رفت و رسما دسترسی کاربران ایرانی آیفون به برنامه های فارسی در اپ استور غیر ممکن شد.

 

اکانت توسعه دهنده سازمانی (Enterprise) چه بود و چه  شد ؟ 

گواهی توسعه دهنده سازمانی ( Enterprise Developer Certificates) یا اکانت شرکتی، به توسعه دهندگان برنامه (Developers) اجازه ی ارائه برنامه شان در فضای اپل استور را میدهد تا اپلیکیشن خود را در داخل شرکت خود وبرای کارمندان خود درون سازمانی ارائه دهند. ولی با این تفاوت که اعتبار برنامه را تضمین نمیکند و این عدم تایید ازسمت اپل را نیز به کاربری که قصد نصب برنامه برروی دستگاه خود را دارد، قبل از نصب یادآوری میکند؛ سپس بعد از تایید کاربر برنامه نصب و قابل استفاده میشود. البته استفاده ی غیر قانونی این گواهی برای ساده تر کردن روند ارائه اپلیکیشن هایی غیر از محصولات خود شرکت اپل هست، تا اپلیکیشن های دیگر هم بتوانند از فرصت در دسترس کاربران اپل بودن، استفاده کنند.

توسعه دهندگان ایرانی برای ارائه ی اپلیکیشن خود برای سیستم عامل iOS از این گواهی به صورت غیرقانونی استفاده کرده و اپلیکیشن را به این نحو در دسترس کاربر قرار م یدادند .پس از محدود شدن گواهی Enterprise امکان ارائه ی برنامه با سیستم عامل iOS برای دولوپرهای ایرانی از قبل هم سخت تر شد .

البته باید این نکته را در نظر داشته باشیم که محصولات اپل از امنیت بسیار بالایی برخوردار هستند و شرکت اپل نیز در جهت ارتقای امنیت و حریم خصوصی کاربرانش، اکانت Enterprise را محدود کرده است؛ به منظور جلوگیری از فعالیت برنامه هایی که با استفاده از حساب توسعه سازمانی سعی در نصب بد افزارها در سیستم کاربران دارند و یا اطلاعات کاربران را جمع آوری میکنند. در واقع این عمل شرکت اپل باید به نفع کاربران اپل تمام میشد اما متاسفانه این موضوع به ضرر کاربران ایرانی که از قبل در تحریم شرکت اپل بودند، شد.

 

 

ملت همیشه در صحنه  چه میکنند؟ اعتراض! 

بعد از این اقدام شرکت اپل، تعداد زیادی از اپلیکیشن های ایرانی که از گواهی Enterprise استفاده می کردند، بر روی دستگاه های اپل غیر قابل دسترس شدند. این اتفاق شوک بزرگی به جامعه ی برنامه نویسان و توسعه دهندگان برنامه وارد ساخت. در این زمان هر برنامه ای برای کاربرانش تا زمان پیدا کردن حل مشکل، راهکار موقتی ارائه میداد؛ اسنپ کاربرانش را به استفاده از نسخه ی وب دعوت کرد. تعدادی دیگر از اپلیکیشن ها لینک دانلود جدید برنامه هایشان را دراختیار کاربران قرا رداده تا دوباره برنامه ی جدید را دانلود و دوباره نصب کنند .

در پی لغو گواهی Enterprise اپل، اعتراضات بسیاری شکل گرفت؛ از وزیر مربوطه گرفته تا کاربران سیستم عامل iOSهمگی به بیان اعتراضات خود در فضاهای آنلاین و آفلاین پرداختند .تا جایی که حتی لایحه ای دو فوریتی مبنی بر تحریم محصولات شرکت اپل توسط مجلس تدوین شد .نماینده مجلس دهم، آقای حمید گرمابی در این باره اظهار داشت که: باید دید ما چقدر از بازار اپل را در داخل کشور داریم. با توجه به مشکلاتی که پیش آمده به نظر میرسد خود مردم هم کمتر به استفاده از محصولات اپل تمایل دارند، اگر خود مردم به این سمت بروند که کمتر استفاده کنند، مناسب تر است تا اینکه بخواهیم به این شکل تحریم کنیم. : من فکر م یکنم در زمینه طرح های تقابلی باید دقت کنیم که به سمت خود تحریم نرویم. باید باتوجه با رویه های که آمریکا در پیش گرفته ما هم تقابل کنیم اما باید به سمتی برویم که برای خودمان مشکل بیشتری ایجاد نکنیم و خود تحریمی نباشد، فکر میکنم باید بیشتر بررسی شود. درادامه ایشان راه اندازی کمپینی علیه خرید محصولات اپل را موثرتر از تحریم شرکت اپل از سمت دولت و مجلس ،بیان کردند.

وزیر اطلاعات دولت دوازدهم نیز با انتشار پیامی، شرکت اپل را محکوم و خواهان پیگیری حقوقی این مسئله شد؛ او درپیامی نوشت: ۱۱% سهم بازار گوشی ایران متعلق به اپل است، احترام به حقوق مصرف کننده امروزه یک اصل است که اپل رعایت نکرده. حذف اپ ها را پیگیری قانونی میکنیم. فعالان حوزه ی استارت آپ هم به سهم خود واکنش نشان داده وبا ارسال نامه هایی اعتراض خود را اعلام کردند. 

و اما کاربران گوشی های آیفون و محصولات اپل که از سیستم عامل iOS استفاده م یکردند تنها راه اعتراض را استفاده از فضای شبکه های اجتماعی دیده و در شبکه های اجتماعی مثل توییتر، اینستاگرام و فیس بوک این اقدام اپل را مورداعتراض قرار دادند .کاربران به امید توقف اقدام شرکت اپل، پیام هایشان را با هشتگ منتشر میکردند StopRemovingIranianApps#

البته شرکت اپل نیز پس از حذف اپلیکیشن ها، پیامی خطاب به برنامه نویسان ایرانی سیستم عامل ios نوشت و اعلام کردکه امکان همکاری با آنها و یا توزیع اپلیکیشن هایشان را ندارد. در ادامه ی پیام آمده است که: در راستای قوانین تحریمهای آمریکا علیه ایران، اپل استور نمیتواند برنامه های ایران مربوط به گوشی های آیفون را در خود جای دهد یا به توزیع آنها اقدام کند.

 

مشکلات کسب و کارهای آنلاین ایرانی کم بود، این هم اضافه شد. 

با توجه به آمار رسمی که وزیر جوان، آقای آذری جهرمی اعلام کردهاند ،۱۱ درصد سهم بازار گوشی ایران، ازمحصولات اپل با سیستم عامل iOS می باشد؛ به این معنا که ۱۱درصد از کاربران ایرانی از خدمات کلیه اپلیکیشن های ایرانی محروم شدهاند. از طرفی دیگر کسب و کارهای آنلاین که به وسیل هی اپلیکیشن ها درآمدزایی میکردند ،۱۱درصدریزش کاربر و حداقل ۱۱ درصد کاهش درآمد داشت هاند. این کاهش کاربر، تراکنش و درآمد برای کسب و کارهای آنلاین که هزینه های بسیاری برای افزایش این سه فاکتور خرج میکن ند، بسیار گران تمام شد.

به دنبال عدم دسترسی به اپلیکیشن های ایرانی در اپل استور، از زمان این اقدام تا کنون تعداد بسیاری از کاربران iOS به سیستم عامل اندروید مهاجرت کردند؛ این مهاجرت کاربر باعث کاهش استقبال از اپلیکیشن های iOS شده که در نتیجه بازار iOS کم رونق تر از پیش شده است. در نقطه ی مقابل، این مهاجرت باعث رونق بیشتر برنامه های اندرویدی و افزایش دانلود نسخه ی اندرویدی برنامه ها در مارکت ایرانی شده است .

در حال حاضر فروشگاه رسمی برنامه های iOS یا اپل استور که مرجع برنامه برای کاربران آیفون است، اپلیکیشن های ایرانی را توزیع و پشتیبانی نمیکند. این موضوع هم به ضرر کاربر و هم به ضرر توسعه دهنده ی برنامه تمام میشود .

دلیل سختی توزیع برای ارائه دهندهی برنامه و سختی در دانلود و نصب برای مصرف کننده است؛ هنگامی که یک مرجع واحد برای توزیع نباشد، توسعه دهنده و یا برنامه نویس اپلیکیشن در انتخاب شبکه توزیع و نحوهی کارکرد هریک از شبکه ها دچار مشکل میشود، از سوی دیگر کاربر هم نمیداند که کدام شبکه ام نتر و قابل اطمینان برای دانلود برنامه است و همیشه این ترس را دارد که به قول عامه گوشیش ویروسی شود.

 

حالiOS  ی ها خوب است، اما تو باور نکن

از روزی که آمریکا ایران را تحریم کرد، مشکلات این چنینی برای ایرانیان کم نبوده اما با افزایش فشار برروی اقتصادایران و تحریم کردن بعضی شرکت ها مانند اپل، فشار مذکور بیشتر را برروی شانه های کسب و کارهای آنلاین و کاربران ایرانی سنگینی میکند؛ سنگینی این بار بیشتر از همه برروی برنامه نویسان و توسعه دهندگان سیستم عامل iOSفشار اقتصادی وارد میکند که با وجود یادگیری دانش برنامه نویسی و تجربه و کار بسیار پروٰژه های کاری کمتری دارند و در نتیجه از حقوق کمتری برخوردار م یشوند. امیدواریم در آینده نه تنها تحریم های اپل برداشته شده، بلکه با نیروهای ایرانی نیز همکاری کند و برای  حقوق کاربر ایرانی نیز احترام قائل شوند.

 حالا دیگه کاری هست که شده ،اگر به دنبال دور زدن این تحریم هستی، بیا مقاله ی بعدی.